Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Mixteca de San Pedro Tidaa, Nochistlan, Oaxaca.
[
Información general
]  [ ]  [ ]  [ ]  [ ]

Tnu´un kaa nanchoo io Ñuu Tidaa´ te ndea xichi tuu ñuu ya´a

Ñuu Tidaá ku in ñuu sa ni kua´a nde sa na´a ku diuun ka in tutu na kani nanchoo ni kua´a ñuu ya´a ni´in ndidaa ñuu io yani. Nakani xi sa in kiwi ñata ko ka nduu ni nataka ndidaa chee ntsa´nu, ndidaa sto´o ñu´un te ni dakoko xi ñu´un te nuu ni nda´wa ñu´un ya´a ñu ni kee nde´ni kunkoo in ñuu in ñuu te machoo ku nani ndi diín. ndídiin xi.

Kue´e kuia ni, kue´e yoo, kue´e kiwi ni ya´a da ni ndisaa nu sa tunu nguina, ko ni xoo, kua´an ka nu nde ñu, sa ni ki ñayiwi tuku xentniu xi te tuku ka´an xi te ni kani ndidaa ñuu da io ya´a te ni tastnuni xi nanchoo kada nu te nanchoo ka´an nu, ko nguinaxini nu sa ndoñu´un sa natnil nu tnu´un xi´in sa xini tnuni nu ko ya´a tuu ndidaa ni tu´u tnu´un xi´in sa xini tnuni ndi taa ntsa´nu nu in inxi.

Nguina kue´e ñayiwi ñuu no ña na´a nanchoo si so kuu nu, wi´ika tu nguina sa nguenisa nda kee nu inka xichi te sun kide sa konoa nosa xini tnuni nu.

Wa´a sa nakani ini nu ndidaa ko xenie´un sa kuentniunu xi´in kuechi na ndidaa yuku sa senie´un sa kada tana nungue nu.

Breve historia y localización geográfica de San Pedro Tidaá

El pueblo data del siglo XVI, como se hace constar en el documento del día 15 de julio del año de 1579. Para ese entonces, según el documento, se contaba con tres caciques y tres principales de este pueblo, estas personas fueron los herederos de los fundadores, como consta en una escritura de don Tomás Jiménez Ortiz y doña Catalina de Santa María, fundadores de la generación de este pueblo.

En 1979, fecha en que celebraron un aniversario más de su fundación, San Pedro Tidaá contaba con 730 jefes de familia, en total 1500 habitantes, cifra que se ha venido aumentando a la fecha.

El pueblo se localiza a 35 km de Nochixtlán, Oax., hacia la parte suroeste de esta cabecera de distrito.

Actualmente sus habitantes reconocen la importancia de sus conocimientos y su cultura, por lo que se empeñan en la recuperación de éstos, entre los que se encuentran las plantas medicinales.