Biblioteca Digital de la Medicina Tradicional Mexicana
Universidad Nacional Autónoma de México
Flora Medicinal Indígena de México
Flora Medicinal Rarámuri de Sojahuachi, Chihuahua.
[
Información general
]  [ ]  [ ]  [ ]  [ ]

Breve historia de la comunidad

Sojahuachi o ko nirure pe okua gari pe bikia o nao killa nirumi kari we gari oko te gipe ko gare shupanari o tze namuti Mapu jipe ichiwe we nirure oko semati oko we aká ha niru gari Mapu chabé nirumi raramuri jarrepi niru kiya anayawari pe tagoki bi ijore pe okua etzae que nirue tienda pe meka simbal´e ral´ibo wichi jú o panalachi tzabe nimure bire aserradero sojahuachi al´i tze tzbe bamilili 1953 bujelirru ali el´a newal´e escuela lle aserradero anagochi wil´i Sojahuachi municipio Bocoyna jú Chihuahua tzabe ko cisi nile weka we´e niwi Guteachi Resobachi Rujischi Okimoba Tonchi Toroti Cajon Sayauachi Bawincocachi Egochi El Ojioto Baquil´eachi Rossanchi Santa Clara al´i Anagochi garre ani Sojahuachi uiki neva machiwa Choreachi Yorachi al´i Gawirl´e.

Breve historia de la comunidad

El nombre de Sojahuachi se deriva de Sojawa que es un hongo comestible que crece mucho por aquí. En Sojahuachi había pocas casas unas tres o cuatro, eran casas de los de antes, construidas de puro palo, ahora son entierradas y de otros materiales. Donde hay terrenos de siembra eran puros árboles bonitos de pino, hoy hay más casas y pertenecen a los hijos de los de antes y de estas personas sólo quedan uno o dos. Los de antes andaban con zapeta, sembraban poquito, no había tiendas y tenían que ir caminando o en bestia a San Juanito o Cusi para comprar lo necesario.

La mayoría de sus habitantes que son ejidatarios trabajan el bosque, Sojahuachi pertenece al ejido de Panalachi antes había un aserradero aquí, en el año de 1953 lo pasaron a Nanagochi y en este lugar construyeron la escuela.

Sojahuachi actualmente pertenece al municipio de Bocoyna, Chihuahua antes pertenecía a Cusi, se divide en varios ranchos como Guteachi, Resonachi, Rujischi, Okimoba, Tonachi, Totori, Cajón, Sayauchi, Bawinocachi, Egochi, El Ojito, Baquil´eachi, Rancho Blanco, Santa Clara y Anagochi. Algunos dicen que Sojahuachi se divide en tres Choreachi, Yorachi y Gawirare.